Elk beroep kent zo zijn eigen mythes en ‘broodje-aapverhalen’: politiemensen zouden het leuk vinden om bekeuringen uit te delen, het beroep dierverzorger zou vooral bestaan uit dieren knuffelen en ambtenaren zijn vooral bezig met potloden slijpen. Ook goochelaars hebben te maken met dit soort mythes en vooroordelen. In deze blog behandel ik de meest hardnekkige fabeltjes over goochelaars en licht ik – als professional – toe waarom deze beelden niet kloppen.
Goochelaars vinden het leuk om mensen voor de gek te houden
Omdat goochelaars gebruik maken van deceptie heerst het denkbeeld dat wij er genoegen in scheppen om mensen (bot gezegd) in de zeik te nemen. Dat klopt niet. Het gaat bij goochelen om het creëren van een moment van verbazing. Dit bereiken goochelaars door hun publiek om het verkeerde ‘denkspoor’ te zetten. Misleiding is dus niet het doel maar het middel. Goochelaars zijn – gemiddeld genomen – echt niet slimmer dan andere mensen en het is ook niet ons doel om te bewijzen dat dit wél zo is. Omgekeerd is het ook niet zo dat intelligente mensen moeilijker te misleiden zijn. Integendeel: hoe intelligenter het publiek, des te beter zijn ze te af te leiden.
Goochelaars dragen een cape en een hoge hoed
Het stereotype beeld van een goochelaar is een kerel in rokkostuum met een cape en een hoge hoed. Dit imago van de ‘Victoriaanse goochelaar’ werd ooit populair gemaakt door de meestergoochelaar Max Malini die – waar hij ook heenging – gekleed ging in een volledig avondkostuum, mét cape en hoge hoed. Anno 2021 is het echter zo dat geen enkele zichzelf respecterende goochelaar zo gekleed gaat. Het is wel zo dat de meeste goochelaars, mij zelf daarbij gerekend, een deftig pak dragen. Dit heeft twee voordelen. Dit soort kleding bevat doorgaans veel zakjes waarin iets (een spel kaarten, een set muntjes, etc.) kan worden opgeborgen. Daarbij is een pak vaak de beste keuze als je bij wilt dragen aan de representativiteit van een feest. Wat betreft de hoge hoed: de truc met ‘het konijn uit de hoed’ heb ik zelf ook nog nooit vertoond zien worden, ook al heb ik toch al flink wat professionals aan het werk gezien.
‘Vingervlug’ betekent: sneller bewegen dan het oog kan waarnemen
Goochelaars zijn vingervlug: wat betekent dat eigenlijk? Ik kom regelmatig mensen tegen die er vanuit gaan dat vingervlugheid draait om de snelheid waarmee de goochelaar met zijn handen kan bewegen. Met andere woorden: de goochelaar kan zijn vingers zo snel bewegen dat je dit als toeschouwer gewoon niet waar kunt nemen. Dit is helaas niet het geval. Goochelaars zijn niet (veel) sneller met hun handen dan anderen en het menselijke oog is zo goed in vlugge bewegingen waarnemen dat goochelaars geen kans maken om iets puur op snelheid onzichtbaar te maken.
Als goochelaars het hebben over vingervlugheid, dan hebben ze het vooral over manoeuvres en bewegingen die er op gericht zijn om toeschouwers de verkeerde kant op te laten kijken en/of om hun handen leeg te tonen terwijl ze toch echt een voorwerp vasthouden. Het gaat hier dus niet zozeer om snelheid maar om behendigheid.
Goochelaars zijn moeilijke te misleiden dan leken
Ook dit is – helaas – een mythe. De meeste goochelaars zijn amateur-beoefenaars die net zo makkelijk in een goede truc tuinen als iemand die niets van goochelen afweet. Slechts een handjevol professionals en kenners zijn zo goed op de hoogte van gangbare technieken dat ze vrijwel elke truc doorhebben. Maar ook deze specialisten zijn om te tuin te leiden. Ze mogen dan misschien weten wát er gebeurt; dat betekent niet dat ze ook zien wannéér het gebeurt. Uiteindelijk zijn goochelaars net zo makkelijk af te leiden of te manipuleren als ‘gewone stervelingen’.
Goochelaars gebruiken spiegels, mouwen en geheime luikjes
Hoewel het waar is dat er goochelaars de bovenstaande technieken zo nu en dan gebruiken om een persoon of voorwerp te laten verdwijnen zijn dit absoluut geen populaire technieken. Ze liggen zodanig voor de hand dat de meeste goochelaars hun uiterste best doen om duidelijk te maken dat ze hier géén gebruik van maken. Zo stroop ik zelf altijd mijn mouwen op bij een optreden en laat ik – als een kistje of zakje gebruik – deze altijd controleren op geheime luikjes of spiegels. Je wilt immers niet dat toeschouwers denken dat zoiets de verklaring voor het mirakel kan zijn.
Binnen de goochelwereld zijn deze technieken zo impopulair dat geen enkele goochelaar nog verwacht dat je iets in je mouw verbergt. Dus: als je goochelaars wilt verbazen: gebruik je mouwen – dat is het laatste dat ze verwachten.
