Als professioneel goochelaar heb ik mijzelf altijd afgevraagd: ‘Zijn goochelaars in vergelijking met andere artiesten duur of valt dat wel mee?’. Voor een podiumartiesten is het immers interessant om te weten wat voor tarieven er zoal gebruikelijk zijn; niet alleen binnen je eigen discipline maar ook per categorie. Vroeger was dit soort kennis voorbehouden aan impresario’s en moest je erg je best doen om uit te vissen wat je collega’s kregen voor hun werk. Tegenwoordig is het, dankzij het internet en de komst van boeking-sites, een stuk makkelijker om uit te vogelen wat er zoal gevraagd wordt.
Omdat ik zelf erg nieuwsgierig was naar de tarieven van podiumartiesten heb ik een klein onderzoekje gepleegd. Ik heb van tien verschillende soorten podiumartiesten een aantal gages (vijftig per discipline) opgezocht en op basis hiervan de gemiddelde kosten per act en het gemiddelde uurtarief per type artiest berekend. De resultaten van dit onderzoekje vind je hieronder. Ook als je een act gaat boeken – bijvoorbeeld voor een bedrijfsfeest – is het natuurlijk handig om te weten wat artiesten naar verhouding kosten. Mocht je dat van plan zijn, dan is mijn advies: lees snel verder!
Welke artiesten zijn meegenomen?
In dit onderzoekje heb ik alleen artiesten meegenomen die professioneel of semiprofessioneel met hun vak bezig zijn. Ik heb bovendien alleen gekeken naar artiesten die géén bekende naam zijn. Zodra iemand bij het grote publiek is doorgebroken gelden er opeens hele andere (lees: hogere) tarieven dan bij onbekende professionals. Ik heb per artiest niet alleen het gage (de totale kosten voor één act) genoteerd, maar ook de duur van de act en – waar dat van toepassing was – het aantal artiesten in een gezelschap. Op basis van deze gegevens kon ik het gemiddelde uurtarief per artiest berekenen. De tarieven die hieronder worden genoemd zijn exclusief BTW, reiskosten en eventuele booking fees en/of extra apparatuur. Je kunt de tarieven daarom het beste vergelijken met een ‘kale huurprijs’.
De tarievenparade per act
Als je enkel naar de kosten per act kijkt dan wordt meteen duidelijk dat de ene podiumartiest de andere niet is. Clowns en ballonartiesten vragen gemiddeld het minst: voor €200,- boek je al een ervaren clown. De duurste artiesten in dit lijstje zijn cabaretiers en acrobaten die per act al snel rond de €1000,- vragen. Bassie verdient in dit geval dus per act gemiddeld vijf keer minder dan Adriaan, terwijl dit soort acts toch ongeveer even vaak op het platform werden aangeboden.
Het gemiddelde tarief wordt in bijna alle gevallen omhoog ‘getrokken’ door enkele uitschieters. Als je kijkt naar de mediaan (de meting die precies op de helft van alle metingen ligt) per act dan zijn de tarieven een stuk gunstiger. Dit valt vooral op bij cabaretiers: de helft van de cabaretiers op het geraadpleegde platform vroeg minder dan 830 euro voor een optreden, terwijl het gemiddelde dus rond de 1000 euro ligt.
Uurtarieven
Als je alleen kijkt naar tarieven per act dan weet je alleen iets over de richtprijs. Maar wat krijg je hier nu eigenlijk voor? Hoewel het op basis van dit soort gegevens onmogelijk is om de kwaliteit en/of entertainments-waarde van acts te kunnen vergelijken, kunnen we wel wat zeggen over de tijdsduur. Een DJ draait bijvoorbeeld bij een bedrijfsfeest gemiddeld een set van drie uur terwijl een danseres voor hetzelfde gage misschien maar een kwartiertje aan het dansen is.
Wanneer we de prijs corrigeren voor de tijdsduur van een act en de grootte van het gezelschap kunnen we bereken wat een artiest per uur verdient. Dit levert een ander plaatje op. DJ’s en presentatoren blijken dan opeens niet zoveel te verdienen als je op het eerste gezicht dacht. Dansers en danseressen verdienen dan opeens een stuk meer. Ook hier zie je dat de tarieven bínnen een discipline sterk uiteen kunnen lopen. Vooral bij dansers en pianisten zie je dat tarieven enorm variëren (zie de box-plots hieronder).
Waarom lopen tarieven zo erg uiteen?
Wat dit onderzoekje duidelijk maakt is dat per discipline andere tarieven gelden. Hoe dat zo gekomen is kunnen kan ik met deze cijfers niet achterhalen. Maar… ik heb wel vermoedens. Dat clowns onder aan het lijstje bungelen verbaast mij geenszins: clowns treden vrijwel uitsluitend op voor kinderen en aan kinderfeesten word nu eenmaal minder uitgegeven dan aan feesten voor volwassenen. Bovendien kampen clowns met een enorm imagoprobleem: bij een hoop mensen heerst nog het gevoel dat clowns eerder griezelig dan komisch zijn en er moet nog een hoop gebeuren om dat recht te trekken.
Acrobaten daarentegen hebben, net als topsporters, een beperkte carrièreduur. Er zijn er dan ook niet zo veel. Deze artiesten trainen vaak hard en moeten in een korte tijd een enorme fysieke prestatie neerzetten. Als je daar bij bedenkt dat ze vaak ook nog een aantal grote attributen meenemen (acrowheels; steigers, valmatten etc.) dan is helemaal niet raar dat hier ook extra voor betaald moet worden.
Waarom cabaretiers dan weer zoveel vragen is mij een raadsel. Naar mijn idee lopen er zat cabaretiers rond en is de kwaliteit van dit soort acts erg wisselvallig. Misschien is het zo dat de tarieven zo hoog zijn omdat cabaretiers vooral door bedrijven (t.o.v. particulieren) worden geboekt. Het zou ook kunnen dat er – net als in de goochelwereld – vaste ideeën heersen over wat een fatsoenlijk tarief is, maar daar moet ik het nog eens over hebben met wat cabaretiers.
Waarom is de uiteindelijke prijs toch anders?
Zoals ik eerder al schreef gaat het bij de tarieven in dit mini-onderzoek om de prijs ‘exclusief alles’. Er kunnen soms nog een schrikbarende hoeveelheid kosten bijkomen, denk aan:
- BTW: Voor klanten is het goed om te weten dat de meeste artiesten het lage Btw-tarief van 9% hanteren. Sommige DJ’s zijn wettelijk verplicht om het hoge Btw-tarief van 21% te berekenen.
- Boekings-fee: als je artiesten via een boekingsplatform, impresario of via een andere artiest inhuurt betaal je vaak een extra bemiddelings-fee. Deze schommelt meestal zo tussen de 10 en 20%. Een artiest direct boeken is vaak goedkoper, maar geeft in sommige gevallen minder garanties. Zie ook mijn blog over conflicten met artiesten.
- Reiskosten: Reiskosten variëren per artiest. Sommige kunstenaars houden vast aan de ‘21 cent/kilometer norm’, maar ik ken ook artiesten die 50 cent per kilometer vragen. Zelf bereken ik overigens geen aparte reiskosten binnen Nederland.
- Apparatuur: Sommige artiesten komen met een uitgebreide rider en vragen naast hun gage ook nog eens om speciale apparatuur. Dit is vooral bij DJ’s en muzikanten erg gebruikelijk. Deze verborgen kosten zijn niet meegenomen in de berekeningen hierboven, al neemt een groot deel van de DJ’s in dit onderzoek een eigen PA-system mee.
- Corona: Het kan natuurlijk zijn dat de tarieven (die ik tijdens de coronacrisis heb verzameld) ná de pandemie opeens een stuk hoger liggen. Heel wat artiesten zijn gestopt en/of hebben hun tarieven tijdens de crisis iets verlaagd. En dan wordt er ook nog eens inflatie verwacht.
Een lichtpuntje in dit verhaal is dat veel artiesten bereid zijn om over prijs te onderhandelen. Vooral in het particuliere circuit komt dat regelmatig voor.
Geld als water?
Als je als particulier een artiest boekt dan schrik je je soms te pletter van de tarieven die sommige artiesten vragen. Het lijkt allemaal snel verdient – maar dat is schijn. Veel artiesten trainen vele uren per week om in een korte tijd iets bijzonders neer te kunnen zetten. Daarbij gaat een deel van de omzet uiteindelijk op aan bedrijfsvoering. Hoewel er een hoop artiesten zijn die goed van hun werk kunnen leven toont het onderzoek van Arjan van den Born (2009) aan dat zelfstandige beroepsartiesten gemiddeld (veel) minder verdienen dan andere zelfstandige ondernemers. Ze mogen dan per act veel vragen, maar treden niet zó vaak op dat ze er makkelijk van kunnen leven. Bovendien kent de sector een flinke inkomensongelijkheid. Voor sommige artiesten kan het heel goed zijn dat jíj de enige bent die ze in die maand boeken.
Tot slot
Als goochelaar vroeg ik mij af of in een ‘dure’ categorie van artiesten zit. Het aardige van dit onderzoekje is dat het laat zien dat goochelaars mooi in het midden van de markt zitten -zowel qua uurtarief als met hun kosten per act. Als je daar bij bedenkt dat goochelen verreweg de leukste vorm van entertainment is, dan is het dus meteen duidelijk waar je als klant voor moet kiezen… Dus pak uw kans en boek dit jaar nog een verrassende goochel-act – bij voorkeur op deze site – en laat uw gasten genieten van deze bijzondere vorm van vermaak!
Bronnen:
Showbird.nl, geraadpleegd in mei 2021
Van den Born, J. A., 2009. The drivers of career success of the job-hopping professional in the new networked economy: The challenges of being an entrepreneur and an employee. Born to Grow.
